Na temat przyszłości polskich miast w obliczu wyzwań klimatycznych będą debatować eksperci na 18.Smart City Forum, które odbędzie się w dniach 28-29 maja b.r. w The Bridge Wrocław – Mgallery. Agenda kongresu oraz zapisy: https://smartcityforum.pl/lp/lpm/

 

W niniejszym artykule przedstawiamy kilka ważnych zagadnień, które staną się przedmiotem dyskusji prelegentów podczas majowego wydarzenia, na które już dziś serdecznie Państwa zapraszamy!

 

• Miasta coraz chętniej inwestują w projekty na rzecz zrównoważonego rozwoju w odpowiedzi na rosnące zagrożenia spowodowane zmianami klimatycznymi oraz oczekiwania społeczeństwa.
• Samorządy dążą do poprawy stanu powietrza w miastach stosując różnorodne strategie w tym monitorowanie jakości powietrza za pomocą sieci inteligentnych czujników, rozwijanie elektrycznej komunikacji miejskiej i zwiększanie terenów zielonych.
• Ważnym elementem zielonej transformacji jest zastosowanie recyklingu w architekturze miejskiej, co pozwala na efektywne zarządzanie zasobami naturalnymi i energetycznymi.
• Coraz więcej miast podejmuje walkę z nieestetycznymi reklamami zewnętrznymi oraz betonowymi przestrzeniami.
• Budowa sprawnego ciągu komunikacyjnego i informacyjnego jest kluczowa dla miast, aby efektywnie reagować na zniszczenia wywołane nawałnicami.
• W ramach „Blue economy” nadmorskie miasta stosują nowoczesne technologie, aby skutecznie wykrywać zagrożenia i optymalizować zarządzanie zasobami wodnymi.

 

ESG w miastach - napędzanie działań w kierunku zielonej transformacji.

 

Polskie miasta coraz śmielej wdrażają strategie zrównoważonego rozwoju w oparciu o wytyczne ESG (Environmental, Social, Governance), które nie tylko odpowiadają na globalne wyzwania klimatyczne, ale również przekładają się na lokalne korzyści ekonomiczne i społeczne. Zaangażowanie miast w „zielone” inicjatywy przyciąga inwestorów zainteresowanych alokacją kapitału w zrównoważonych projektach. Z kolei poprzez aktywne angażowanie społeczności lokalnych w procesy decyzyjne i realizację projektów ESG, władze miast zyskują szersze poparcie społeczne, co prowadzi do wzrostu społecznego zaufania i spójności. Oparcie strategii rozwoju miast na wytycznych ESG wymaga od miast m.in. zmniejszenia emisji szkodliwych substancji, promowania energii odnawialnej oraz wprowadzania norm dotyczących efektywności energetycznej w budynkach. Dlatego miasta inwestują w elektryczną komunikację miejską, infrastrukturę energii odnawialnej, termomodernizację budynków czy parki miejskie. Na przykład Wrocław w ramach swojej strategii ESG stale rozbudowuje infrastrukturę rowerową, ponadto systematycznie zwiększa liczbę zielonych przestrzeni publicznych, które są projektowane z myślą o maksymalnym wykorzystaniu naturalnego retencjonowania wody. Z kolei Gdańsk kontynuuje rozbudowę floty autobusów elektrycznych i hybrydowych, a także rozwija system wypożyczalni rowerów miejskich. Gdańsk jest również liderem w zakresie wdrażania rozwiązań "smart city", które wykorzystują technologie cyfrowe do optymalizacji zarządzania zasobami miejskimi, takimi jak woda, energia i odpady. Poznań realizuje szereg projektów mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków publicznych i mieszkalnych poprzez termomodernizację. Ponadto, miasto aktywnie wspiera instalację paneli fotowoltaicznych na dachach budynków komunalnych i prywatnych domów, a także w szkołach i innych placówkach publicznych.

 

 

Jakie innowacyjne rozwiązania technologiczne są najbardziej obiecujące w kontekście poprawy efektywności energetycznej i zarządzania zasobami miejskimi w ramach strategii ESG?

 

“Dla Miasta Rybnika to wodór. Rybnik ma ambicje, by być w czołówce i pokazywać główne trendy rozwojowe. Jesteśmy pionierami promowania nowej formy transportu, opartej o wodór, tworzymy nową jakość komunikacji publicznej, stawiamy na nowoczesne rozwiązania. Zainteresowanie paliwami alternatywnymi to odpowiedź Rybnika na trendy ogólnoświatowe, wskazujące na  ekologiczne podejście w różnych aspektach życia. 20 autobusów wodorowych, które już możemy spotkać na rybnickich drogach, to wyraz odpowiedzialnego myślenia o przyszłości. Inwestujemy w przyszłość, przekształcając ROW – Rybnicki Okręg Węglowy – w Rybnicki Okręg Wodorowy.” - mówi Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika.

 

 

Czyste powietrze w mieście – jak nowoczesne technologie i zielona mobilność przekształcają środowisko miejskie.

 

W kontekście ekologicznej transformacji poprawa jakości powietrza należy do priorytetów w strategiach rozwoju miast. W walce ze smogiem samorządy stosują różnorodne strategie takie jak monitorowanie jakości powietrza, rozwój komunikacji miejskiej, zwiększenie terenów zielonych oraz zastosowanie nowoczesnych technologii. Sieć czujników instalowanych w kluczowych punktach miasta dostarcza danych w czasie rzeczywistym o poziomach zanieczyszczeń. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na przekroczenia dopuszczalnych norm i informowanie mieszkańców o bieżącej jakości powietrza za pomocą aplikacji mobilnych i publicznych wyświetlaczy. Z kolei, rozwój komunikacji miejskiej i systemu rowerów miejskich ma na celu obniżenie emisji spalin poprzez zmniejszenie liczby prywatnych pojazdów na drogach oraz ułatwienie mieszkańcom korzystanie z ekologicznych środków transportu. Kolejnym elementem działań antysmogowych jest wykorzystanie inteligentnych technologii zarządzania ruchem. Pozwala to na optymalizację przepływu pojazdów i zmniejszenie czasu jaki kierowcy spędzają w korkach emitując do atmosfery spaliny. Ponadto, niektóre miasta konsekwentnie realizują programy wymiany „kopciuchów” na nowoczesne źródła ogrzewania, co ma znaczący wpływ na poprawę jakości powietrza w sezonie grzewczym.

 

 

Przyszłość zrównoważonej urbanistyki – planowanie miast o obiegu zamkniętym.

 

Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym w miastach nabiera coraz większego znaczenia w kontekście osiągania celów Europejskiego Zielonego Ładu, który dąży do stworzenia miast neutralnych klimatycznie i inteligentnych do roku 2050. Komisja Europejska, w kwietniu 2022 roku, ogłosiła wsparcie finansowe dla 100 miast w ramach programu mającego na celu transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju. Wśród nich znalazły się Warszawa, Kraków, Wrocław, Rzeszów i Łódź, Kluczowym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym jest recykling w architekturze miejskiej, który pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów i minimalizowanie odpadów. Architekci i urbanistyczni planiści powinni stosować materiały odzyskane i recyklingowane w nowych projektach budowlanych oraz renowacjach istniejących obiektów. Architektura odgrywa także kluczową rolę jako narzędzie kształtowania klimatu miejskiego, poprzez projektowanie przestrzeni tak, aby maksymalizować naturalne oświetlenie i wentylację. Kształtowanie przestrzeni miejskiej w oparciu o zasady gospodarki o obiegu zamkniętym, pozwoli stworzyć miasta, które efektywnie zarządzają swoimi zasobami naturalnymi i energetycznymi. Takie podejście nie tylko poprawi jakość życia mieszkańców, ale także zwiększy odporność miast na zmiany klimatyczne i ekonomiczne.

 

 

Jakie są główne wyzwania w rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym w miastach? Jak możemy je przezwyciężyć?

 

“Głównym wyzwaniem z pewnością są wyższe koszty i trudności technologiczne. Jednocześnie dostosowanie prawa polskiego do dyrektyw unijnych jest niemałym wyzwaniem. Z pewnością uruchomione środki z KPO w znaczący sposób pomogą samorządom w szybszy i łatwiejszy sposób rozwijać nowe technologie i realizować inwestycje w infrastrukturę, zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego.” - wyjaśnie Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika.

 

 

Estetyczne i zielone – działania na rzecz miast przyjaznych do życia.

 

W odpowiedzi na rosnące zanieczyszczenia wizualne w polskich miastach, Kraków, Łódź, Opole, Gdańsk, Kielce i Poznań przyjęły uchwałę krajobrazową, która reguluje rozmieszczanie i estetykę reklam zewnętrznych. Uchwała określa m.in. maksymalne rozmiary banerów, dopuszczalne lokalizacje oraz wymagania estetyczne, takie jak konieczność dostosowania reklam do historycznego lub architektonicznego kontekstu danej przestrzeni. Przepisy uchwały krajobrazowej mają na celu nie tylko redukcję wizualnego hałasu, ale także poprawę bezpieczeństwa poprzez eliminowanie reklam, które mogą zasłaniać widoczność na drogach czy przejściach dla pieszych. Wśród działań ukierunkowanych na stworzenie przyjaznych do życia miast, ważne miejsce zajmują projekty rewitalizacji betonowych przestrzeni publicznych. Miasta inwestują w  zieleń miejską poprzez rewitalizację parków, zakładanie nowych skwerów oraz wprowadzenie zielonych dachów i ścian na budynkach publicznych i prywatnych. Przykładem takich działań jest program „Zielony Wrocław”, który obejmuje zazielenianie miasta, dbanie o jakość powietrza, rozwój błękitno-zielonej infrastruktury i „łapanie” deszczówki, rozwój zielonej energii i  zrównoważonej mobilności oraz promowanie zachowań w duchu „zero waste”.

 

 

Systemy ostrzegania i zarządzania kryzysowego - minimalizowanie skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych.

 

Budowa sprawnego ciągu komunikacyjnego i informacyjnego jest kluczowa dla efektywnego reagowania na zniszczenia wywołane nawałnicami, coraz częstszym zjawiskiem związanym ze zmianami klimatycznymi. Przykładem takiego systemu jest ten funkcjonujący Krakowie. Miasto wykorzystuje platformę KMK Info do integracji różnorodnych kanałów komunikacji, takich jak SMS, aplikacje mobilne, media społecznościowe i lokalne media, aby informować mieszkańców w czasie rzeczywistym o zbliżających się zagrożeniach pogodowych. Ponadto, opracowano system zarządzania kryzysowego, który obejmuje dobrze oznakowane trasy ewakuacyjne i bezpieczne miejsca schronienia, dostępne w różnych częściach miasta. Miasto finansuje także regularne ćwiczenia i szkolenia z zakresu reagowania na katastrofy dla służb ratunkowych oraz mieszkańców. Współpraca między lokalnymi władzami, służbami ratunkowymi, medycznymi i organizacjami pozarządowymi jest kluczowa w tworzeniu skutecznych planów reagowania, które minimalizują skutki nawałnic i chronią życie oraz mienie mieszkańców.

 

 

Blue economy -  innowacje w ochronie ekosystemów morskich.

 

Gospodarka niebieska, stosując zrównoważone podejście do zarządzania zasobami wodnymi i przybrzeżnymi, wykorzystuje nowoczesne osiągnięcia w dziedzinie cyfryzacji, technologii oraz analizy danych, aby efektywnie chronić i odbudowywać różnorodność biologiczną oraz ekosystemy wodne. Coraz więcej nadmorskich miast wykorzystuje zaawansowane technologie takie jak systemy GIS i teledetekcja, do monitorowania stanu wód Bałtyku. Narzędzia te pomagają identyfikować obszary zagrożone zanieczyszczeniem i nadmiernym rozwojem glonów. Z kolei, cyfrowe platformy zbierające i analizujące dane na temat ekosystemów morskich ułatwiają samorządom podejmowanie decyzji dotyczących ochrony środowiska morskiego oraz planowania przestrzennego. Ponadto, inteligentne systemy zarządzania zasobami wodnymi nie tylko zwiększają efektywność wykorzystania wody, ale także chronią i poprawiają stan naturalnych zasobów wodnych.