Formuła ESCO zyskuje na popularności wśród samorządów,ale inwestycje w efektywność energetyczną w formule partnerstwa publiczno-prywatnego są wciąż nieliczne.

W latach 2009-2016 spośród 110 projektów zrealizowanychw formule PPP, tylko 18 dotyczyło efektywności energetycznej. Kosztowały one 234 mln zł, czyli 4,5 proc. wartości wszystkich projektów PPP. Wśród nich zdecydowaną większość (15) stanowiły inwestycje w termomodernizację budynków i wymianę instalacji doprodukcji ciepła (np. pieców).

Niewielka popularność finansowania projektów w tej formule to efekt łatwości, z jaką samorządy uzyskują unijne i rządowe dotacje. Zniechęcają one dowspółpracy z firmami ESCO, która realizowanajest w skomplikowanej formule PPP. Co więcej, samorządowi inwestorzy często obawiają się współpracy z partnerami prywatnymi, bojąc się,że uzgodnione z nimi warunki zakwestionują służby kontrolne lub prokuratura.

Samorządy są wciąż mało świadome tego, że projekt modernizacji energetycznej w ramach PPP może być realizowany także z udziałem dofinansowania zewnętrznego w ramach tzw. projektu hybrydowego (np. z udziałem środków unijnych). Pokutuje też obawa, że tego rodzaju inwestycje doprowadzą do wzrostu zadłużenia gminy. Tymczasem po znowelizowaniu ustawy z 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym i dodaniu do niej art. 18a takie ryzyko zostało wyeliminowane, pod warunkiem, że partner prywatny (np. ESCO) weźmie nasiebie większość ryzyk inwestycyjnych.

Jednak formuła PPP stwarza też potencjalne zagrożenie dla firm ESCO, ponieważ obejmuje często szerszy zakres prac niż typowe kontrakty EPC, co powoduje, że zwrot z inwestycji jest nie zawsze w pełni możliwy. Przy okazji termomodernizacji instytucje publiczne i samorządy często planują też inne roboty o charakterze estetycznym (np. rewitalizacja) i generują przy tym dodatkowe koszty. Te ostatecznie mogą zniweczyć osiągnięcie oszczędności energetycznych.

Co dalej

• W grudniu 2016 r. Ministerstwo Rozwoju przygotowało katalog działań na rzecz wsparcia inwestycji w modelu PPP, co powinno przyspieszyć rozwój inwestycji typu ESCO. Resort prognozuje,że w latach 2017-2020 przybędzie 100 nowych umów w formule PPP. Łączna wartość nakładów inwestycyjnych powinna wynieść co najmniej 11,5 mld zł, czyli o 200 proc. więcej niż wartość umów PPP zawartych w latach 2013-2016.
• Inwestycje w termomodernizację budynków publicznych powinny przyspieszyć w związkuz wydatkowaniem środków unijnych z obecnej perspektywy finansowej na lata 2014-2020. W sumie, w różnych programach operacyjnych, na gospodarkę niskoemisyjną zostanie przeznaczoneok. 9 mld euro. Niektóre programy będą wspierać udział w inwestycjach firm ESCO.