Polska w podnoszeniu efektywności energetycznej radzi sobie dobrze, ale energochłonność krajowej gospodarki jest nadal trzy razy większa niż na zachodzie Europy. Przedsiębiorstwa i samorządy wciąż mają ogromny potencjał zmniejszania zużycia energii. Jednym ze sposobów jego uruchomienia mogą być usługi typu ESCO.

W 2004 r. aby wyprodukować jedną jednostkę PKB (czyli 1 tys. euro), trzeba było zużyć 4,5 MWh energii, a dziewięć lat później już tylko 3,4 Mwh. Od 2000 r. energochłonność polskiej gospodarki malała dwa razy szybciej niż w innych krajach Unii Europejskiej. Było to efektem m.in. wprowadzania wydajniejszych technologii w przemyśle, wymiany oświetlenia ulicznego i ocieplania budynków. Mimo to, energochłonność pierwotna polskiego PKB jest wciąż wyższa o 15 proc. od średniej europejskiej i ponad trzykrotnie niż w najmniej energochłonnych krajach zachodniej Europy, takich jak Irlandia czy Dania.

Polski rynek ESCO dopiero się kształtuje

Według danych z 2012 r. w kraju działa kilkadziesiąt firm wyspecjalizowanych w usługach ESCO, ale jedynie 10 rzeczywiście prowadzi działalność w tym zakresie. Z ich usług najczęściej korzystają samorządy i sektor publiczny. Ich roczne przychody, według szacunków Instytutu Ekonomii Środowiska, wynoszą od 40 do 100 mln zł.

Bariery rozwoju ESCO w Polsce

• przestarzała infrastruktura przesyłowa i dystrybucyjna utrudnia przyłączanie nowych źródeł energii
• brak wiedzy na temat ESCO i rozwiązań poprawiających efektywność energetyczną
• niskie ceny energii, co nie motywuje do ograniczania jej zużycia
• unijne dotacje zniechęcają samorządy do korzystania z usług firm ESCO

To niewiele, dla przykładu roczne obroty niemieckich firm ESCO to 3-4 mld euro. Najpopularniejszymi usługami świadczonymi przez polskie firmy ESCO są doradztwo i audyt energetyczny. W dalszej kolejności znajdują się instalowanie źródeł ciepła, ocieplanie budynków, wymiana oświetlenia, wytwarzanie i dystrybucja energii.

W ESCO coraz chętniej inwestują też duże koncerny, tworząc wyspecjalizowane podmioty do tego typu projektów. Takie spółki-córki ma m.in. CEZ (CEZ ESCO Polska), Enea (Enea Oświetlenie), Energa (Energa Oświetlenie), Engie (Engie Services), Innogy (Innogy Polska Contracting), Siemens czy Veolia. W rynek usług energetycznych wchodzą też Tauron i PGE. Jedną z najdłużej działających firm ESCO w Polsce jest powstałe w 2000 r. krakowskie Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii "ESCO", należące do Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej.

rys. 1. Zakres usług świadczonych przez firmy działające w oparciu o model ESCO (liczba firm)