W 2014 r. udział gospodarstw domowych w finalnym zużyciu energii wyniósł 31 proc. Z punktu widzenia firm ESCO termomodernizacja domów rodzinnych jest trudnym rynkiem. Jednak zmiany w ustawie o efektywności energetycznej z 2016 r. mogą je zachęcić do ubiegania się o tego rodzaju projekty.

Zwiększanie efektywności energetycznej budynków odbywa się zazwyczaj przy okazji remontów i modernizacji. Przedsięwzięcia te charakteryzują się długimi okresami zwrotu inwestycji, a społeczeństwo ma niską świadomość korzyści z ograniczenia zużycia energii przez budynki. Problemem jest też brak spójnego systemu finansowania. W ostatnich latach środki na ten cel pochodziły głównie z UE, z Funduszu Termomodernizacji i Remontów oraz z portfeli właścicieli budynków. W efekcie remonty są odkładane na ostatnią chwilę aż do momentu, gdy stan budynków zagraża już bezpieczeństwu i minimalnemu komfortowi życia.

Wsparcie w walce ze smogiem Finansowanie w ramach ESCO jest opłacalne dopiero przy większej skali inwestycji, co ogranicza zainteresowanie tej branży projektami dla budynków jednorodzinnych. W tej sytuacji ESCO mogą odgrywać rolę agregatora, który zbierałby np. z terenu danej gminy zlecenia na termomodernizację, instalację kolektorów słonecznych lub wymianę pieców w domach. Jeśli skumulowana oszczędność energii  wyniesie w ciągu roku co najmniej 10 ton oleju ekwiwalentnego, podmioty te mogą ubiegać się o białe certyfikaty. Tego rodzaju działania mogłyby zmniejszyć skalę tzw. niskiej emisji.

Z badań przeprowadzonych przez Instytut Ekonomii Środowiska wynika, że prawie 70 proc. budynków jednorodzinnych jest ogrzewanych za pomocą kotłów i pieców węglowych. 29 proc. z nich stanowią wyjątkowo nieefektywne i emitujące dużą ilość zanieczyszczeń kotły węglowe zasypowe, starsze niż 10 lat. Przekłada się to na fatalną jakość powietrza w Polsce. Największym problemem jest wysokie stężenie pyłów zawieszonych (PM10 i PM2,5) i benzo(a)pirenu. Związki te powodują choroby płuc, układu krążenia i nowotwory. Według wyliczeń Europejskiej Agencji Środowiska, w Polsce ze względu na zły stan powietrza odnotowuje się 47 tys. przedwczesnych zgonów rocznie.

Co dalej?

Domy jednorodzinne są trudnym rynkiem dla firm ESCO, ale potencjał podniesienia ich efektywności energetycznej jest ogromny.

Według danych GUS, stanowią one prawie połowę wszystkich budynków mieszkalnych w Polsce, przy czym ich efektywność energetyczna jest bardzo niska. Ponad połowa domów jednorodzinnych została zbudowana w czasach PRL, a jedna czwarta przed II wojną światową. W ostatnich latach nastąpił duży wzrost liczby docieplonych budynków. Mimo to 38 proc. domów mieszkalnych nadal nie ma żadnego ocieplenia. Według wyliczeń Krajowej Agencji Poszanowania Energii, koszt modernizacji 50 proc. powierzchni użytkowej w Polsce wyniósłby od 270 mld do 468 mld zł.