Planowanie energetyczne w miastach i gminach

Konieczność poszukiwania oszczędności energetycznych w sektorze publicznym jest równie pożądana jak przedsiębiorstwach prywatnych. Coraz częściej dążą do niej samorządy i instytucje pożytku publicznego, zobligowane dodatkowo krajowymi planami działań w obszarze efektywności energetycznej w państwach Unii Europejskiej. Ich celem jest utrzymanie zerowego energetycznego wzrostu gospodarczego, czyli rozwój gospodarki bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną.

 

Sprzyja temu z pewnością decentralizacja produkcji i dystrybucji energii. Dzięki temu możliwe jest zaplanowanie procesu optymalizacji zużycia energii oraz sterowania nim na poziomie miasta czy gminy. Władze lokalne zyskują więc z jednej strony niezależność od dużych producentów energii i decyzyjność, lecz z drugiej nakłada to na nie odpowiedzialność za decyzje inwestycyjne. Planowane oszczędności energetyczne, wskazane w krajowych planach działań, w niedalekiej przyszłości będą się wiązały z poddaniem jednostek budżetowych szczegółowym badaniom i analizom. Wsparciem w tych działaniach będą służyli zewnętrzni eksperci, w tym firmy typu ESCO.

 

ESCO a partnerstwo publiczno-prywatne (PPP)   

Usługi realizowane w formule ESCO są rozwiązaniem możliwym także do przeprowadzenia w modelu partnerstwa publiczno-prywatnego. Podmiot publiczny – np. szpital, zarządca dróg czy gmina – nie musi z góry zabezpieczać w budżecie środków potrzebnych na wynagrodzenie inwestora. Partner prywatny zwykle w całości odpowiada za finansowanie procesu. Przygotowuje także dokumentację projektową, przeprowadza prace budowlane i remontowe, zajmuje się dostawą urządzeń czy zarządzaniem gospodarką energetyczną. W zamian uczestniczy w podziale korzyści wynikających ze zrealizowanych działań. Okres zwrotu inwestycji zależy od indywidualnych ustaleń pomiędzy stronami.

 

Współpraca jest także możliwa, jeśli klient samodzielnie uzyskał dofinansowanie na pokrycie inwestycji (np. w formie pomocy publicznej polegającej na uzyskaniu różnego rodzaju dotacji lub finansowania). Firma ESCO udziela wtedy jedynie gwarancji na efekt energetyczny i ekonomiczny.

 

Partnerstwo publiczno-prywatne krok po kroku

 

Partner publiczny dokonuje wyboru obiektów, w których zostaną wdrożone działania EE i ocenia przy pomocy wyspecjalizowanych doradców (może to być firma ESCO) w zakresie potencjału oszczędności w zużyciu energii w tych obiektach. Na tym etapie dochodzi do:

• uzgodnienia procedury gromadzenia historycznych danych dotyczących zużycia energii, będących podstawą do obliczenia bazowego zapotrzebowania
• oceny wykonalności inwestycji w formule oszczędności gwarantowanych
• analizy danych do opracowywania schematów zużycia energii i prognozowania potencjalnych obszarów oszczędności.

 

Proces przygotowania projektu dotyczy fazy przed rozpoczęciem procedury przetargowej lub udzielania zamówienia. Partner publiczny musi określić wszystkie parametry projektu, oszacować koszty i korzyści wdrożenia różnych dostępnych opcji, a także udowodnić, że opcja PPP jest najkorzystniejszą wśród innych rozwiązań. Istotne jest też podjęcie decyzji o jednej z opcji finansowania projektu: przez partnera publicznego, prywatnego lub połowicznie.

 

 

Wykorzystanie formuły PPP, opartej na efektywności w obiektach publicznych ogranicza metody udzielania zamówienia do:

• Umowy wstępnego wyboru – metoda przetargowa, w której dokonuje się wstępnej selekcji jednej lub więcej firm ESCO na podstawie ogólnych kwalifikacji. Umożliwia to prowadzenie bezpośrednich negocjacji z jednym z wyselekcjonowanych partnerów.
• Wybór oparty na jakości i kosztach – oferenci przedstawiają krótkie propozycje i podają dodatkowe informacje, które są następnie oceniane zgodnie z kryteriami prekwalifikacyjnymi dla danego projektu. Oferenci spełniający te kryteria są następnie proszeni o złożenie ofert szczegółowych.

Oprócz wyboru typu procesu udzielania zamówienia w gestii partnera publicznego leży określenie

procedury oceny, procedury negocjacji oraz procedury udzielania zamówienia.

 

 

Wybór partnera prywatnego składa się z kilku etapów - wstępnej kwalifikacji oferentów, złożeniu ofert szczegółowych i rozpoczęciem negocjacji w najwyżej ocenionymi partnerami prywatnymi.

• Etap wstępnej kwalifikacji ma na celu sprawdzenie zdolności i zasobów oferentów do podjęcia przewidzianych prac. Kryteria oceny powinny potwierdzić ich doświadczenie w zakresie projektów o podobnej lub większej skali, stabilność na rynku i zdolność do zabezpieczenia finansowania projektu.
• Szczegółowe oferty techniczne do złożenia których zaprasza się firmy w 2 etapie muszą być zgodne ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia (SIWZ). Oferenci znając wyniki studium wykonalności, przeprowadzają własną wstępną ocenę oszczędności energii, która potwierdza wszystkie oszczędności wraz z odpowiednimi obliczeniami i metodologią.
• Ocena ofert bierze pod uwagę kwotę inwestycji, całkowitą oszczędność energii i kosztów, część oszczędności, która ma przypadać jednostce zamawiającej, okres i trwałość urządzeń, model finansowania. Wybrana firma ESCO powinna zaoferować partnerowi publicznemu najlepszy stosunek jakości do ceny.

 

Już zaproszenie do składania ofert przez oferentów powinno zawierać projekt umowy, precyzyjnie określającej sposób finansowania projektów poprzez mechanizm PPP, ocenę i podział ryzyka. Jednakże ze względu na proponowane w trakcie procedury przetargowej rozwiązania, które prowadzą do osiągnięcia pożądanych oszczędności energii za pomocą innych środków, końcowa umowa PPP może znacząco różnić się od jej wstępnej wersji.

 

Finalnie obie strony, partner publiczny oraz firma ESCO, powinny wynegocjować umowę, na podstawie której obie strony wezmą na siebie określoną odpowiedzialność na każdym etapie projektu. W szczególności, umowa powinna opisywać zakres odpowiedzialności ESCO i właściciela obiektu w każdej fazie projektu. Umowa musi zawierać także plan pomiarów i weryfikacji oszczędności. Postanowienia dotyczące PiW są bardzo ważną częścią procesu zawierania EPC, gdyż determinują płatności na rzecz ESCO.

 

Źródło: Poradnik w zakresie efektywności energetycznej w budynkach publicznych, Ministerstwo Gospodarki; www.ppp.gov.pl

VADEMECUMCZY ESCO TO ROZWIĄZANIE KORZYSTNE DLA KAŻDEGO?